Online yemek sipariş platformlarının uyguladığı yüzde 40–50’lere varan komisyon oranları, Eskişehir’den yükselen güçlü bir tepkiyle yeniden Türkiye gündemine taşındı. Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı ve Eskişehir Lokantacılar ve Kasaplar Esnaf Odası Başkan Adayı Murat Arnik, sektörde büyük yankı uyandıran açıklamasıyla online sipariş platformlarına karşı topyekûn boykot çağrısı yaptı.
“Bu bir ticari model değil, dijital tekelleşme”
Komisyon baskısının esnafı çöküşe sürüklediğini belirten Arnik, Rekabet Kurumu ve Ticaret Bakanlığı’nın acilen devreye girerek komisyonlara yasal üst sınır getirmesi gerektiğini söyledi:
“Online sipariş platformları işletmelerin kazancına değil, zararına ortak oldu. Bugün 500 TL’lik bir siparişin 250 TL’den fazlası komisyon, KDV, reklam ve kurye bedelleri olarak platformlara gidiyor. Bu sürdürülebilir bir ticari düzen değil, dijital bir tekel modelidir.”
Arnik, platformların zorunlu joker indirimleri, görünürlük puanlaması için ek ücretler, kurye tekeli ve yüksek komisyon oranlarının işletmeleri çaresiz bıraktığını belirtti. Bazı küçük ölçekli işletmelerin sipariş başına zarar ettiğini dile getirdi.
“Komisyonlar düşerse menü fiyatları en az yüzde 25 düşer”
Online platformların yüksek komisyonlarının yalnızca esnafı değil, vatandaşı da etkilediğini söyleyen Arnik: “Hükümet enflasyonla mücadele ederken online platformlar fahiş komisyon oranlarıyla vatandaşa yapay enflasyon oluşturuyor. Komisyonlar makul seviyeye inerse menü fiyatları en az yüzde 25 geri gelir. Hem vatandaş rahatlar hem esnaf nefes alır.”
Eskişehir’den Türkiye’ye boykot çağrısı: “5.250 işletme olarak sistemlerimizi kapatacağız”
Eskişehir’de 5.250 işletmenin boykot için hazır olduğunu vurgulayan Arnik, gerekli adımlar atılmazsa belirlenen tarihte platform hesaplarını kapatacaklarını açıkladı: “Bu düzeni kabul etmiyoruz. Boykotun ateşini Eskişehir’den yakacağız. Online platformlar komisyonları revize etmezse, 5.250 işletme olarak sistemlerimizi kapatarak boykot edeceğiz.”
Arnik, Türkiye genelindeki meslektaşlarına da birlik çağrısında bulundu: “81 ilde yüzbinlerce işletme aynı sorunla boğuşuyor. Bu sadece esnafın değil, tüketicinin de mücadelesidir.”
“Esnaf nefes alamıyor”
Murat Arnik, online komisyon yükünün yanı sıra esnafın karşı karşıya kaldığı diğer ekonomik baskıları da sıraladı:
Aşırı yüksek vergi yükleri
Yoğun mali denetim baskısı
Orantısız KDV uygulamaları
Fahiş kira artışları ve stopaj bedelleri
Elektrik, su ve doğalgazdaki yüksek tarifeler
Çevre temizlik vergileri ve ek belediye harçları
Artan dolaylı maliyetler
Arnik, tüm bu yüklerin esnafı kapanma noktasına getirdiğini belirterek, 2024 yılında sadece Eskişehir’de 267 işletmenin sicilden kapandığını, aynı dönemde 482 işletmenin el değiştirdiğini söyledi.
“Esnafın sesi duyulmuyor, temsilciler sessiz”
Mevcut esnaf odalarının yetersiz kaldığını söyleyen Arnik: “Esnaf online komisyonlarla ezilirken, ihtisas odası temsilcilerinin sesi çıkmıyor. Federasyon da sessiz. Sadece aidat mesajı atmakla başkanlık yapılmaz. Esnafın derdini bilmeyen temsilciler çözüm üretemez.”
Kent lokantası ve kent kasabı gibi uygulamalara da ilk tepkiyi kendilerinin verdiğini belirten Arnik: “Esnafın rekabet gücünü zayıflatan her uygulamada sesimizi yükselttik. Bu şehirde 17 bin üyemiz var. Esnaf bize güveniyor çünkü mücadeleyi gerçekten veriyoruz.”
“Kendi online sipariş sistemimizi kuracağız”
Arnik, online platformlara bağımlılığı azaltmak için Eskişehir esnafına özel bir dijital sipariş sistemi kuracaklarını açıkladı: “Eğer meslektaşlarım birlik olursa bizi kimse yönetemez. Kendi online sipariş platformumuzu kurup doğrudan müşteriye ulaşacağız.”
“Esnaf anahtar teslim eder noktaya geldi”
Arnik son olarak, ekonomik baskının dayanılmaz boyuta ulaştığını vurguladı: “Esnaf giderlerini karşılayamaz hale geldi. Kepenk kapatan sadece dükkânını değil, hayallerini de kaybediyor. Online sipariş yükü bu sektörün belini kırıyor. Gerekirse anahtarlarımızı verelim, bir ay bu masrafları onlar ödesinler bakalım.”
News
